Uprawnienia pracownika podnoszącego kwalifikacje zawodowe

Pracodawca jest zobligowany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Przepisy przewidują dla dokształcającego się pracownika pewne uprawnienia przysługujące na mocy samego prawa. Warunkiem jest jednak, aby podnoszenie kwalifikacji zawodowych odbywało się za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy.

Warunki dokształcania w umowie szkoleniowej

Zgadzając się na podjęcie studiów przez pracownika, pracodawcy przyjmują na siebie obowiązek zapewnienia ustawowych świadczeń związanych z dokształcaniem. W większości przypadków decydują się również na przyznanie pracownikowi świadczeń dodatkowych. Dokumentem pomocnym w uregulowaniu warunków ich wypłaty i zwrotu może być umowa szkoleniowa.

Uprawnienia szkoleniowe z ustawy

Ustawowe uprawnienia dla dokształcającego się pracownika określa art. 103¹ § 2 K.p., zgodnie z którym pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe w rozumieniu art. 103¹ § 1 K.p. przysługuje:

urlop szkoleniowy,
zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.

Wymiar urlopu szkoleniowego, określony w art. 103² § 1 K.p., wynosi:

6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminów: eksternistycznych, maturalnego, potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu zawodowego,
21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 103² § 2 K.p.). Taka sama zasada odnosi się do udzielenia zwolnienia na czas zajęć. W konsekwencji, jeżeli zajęcia odbywają się w dniu wolnym, pracownikowi nie przysługują żadne ustawowe uprawnienia związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych. Nie przysługuje mu też rekompensata, jaką Kodeks pracy przyznaje za pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (w wielu zakładach pracy jest to sobota) lub w niedzielę - chyba że dokształcanie ma formę szkolenia zawodowego, o którym mowa w art. 94¹³ K.p. Szkolenia takie są zaliczane - przy spełnieniu przesłanek określonych w tym przepisie - do czasu pracy danego pracownika, co skutkuje koniecznością zrekompensowania takiego szkolenia, odbywanego w tzw. wolny weekend, na zasadach dotyczących pracy w wolną sobotę i niedzielę.

Płatne nieobecności

Pracownik podnoszący swoje kwalifikacje zawodowe zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy na zajęcia (art. 103¹ § 3 K.p.). Przy ustalaniu tego wynagrodzenia stosuje się § 5 rozporządzenia wynagrodzeniowego. Nakazuje on stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym zastrzeżeniem, że zmienne składniki wynagrodzenia przyjmuje się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy/urlop szkoleniowy.