Prawo do urlopu pracownika podnoszącego kwalifikacje zawodowe

Pracownicy spółki podnoszą, za zgodą pracodawcy, kwalifikacje zawodowe w różnych formach. W jakim terminie powinny być wykorzystywane urlopy szkoleniowe? Czy pracodawca może odmówić udzielenia takiego urlopu?

Termin skorzystania z urlopu szkoleniowego wskazuje pracownik, jednak to pracodawca podejmuje decyzję o jego udzieleniu.

Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (art. 103¹§ 1 K.p.).

Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

urlop szkoleniowy,
zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny w celu punktualnego przybycia na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.

Ważne: Urlop szkoleniowy jest udzielany na dni pracy danego pracownika, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Urlop ten przysługuje w dwóch wymiarach:

6 dni, dla pracownika przystępującego do: egzaminów eksternistycznych, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Wyjaśniamy, że zgodnie z art. 167 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.), absolwenci studiów otrzymują uczelniane dyplomy ich ukończenia, potwierdzające uzyskanie odpowiedniego tytułu zawodowego i suplementy do dyplomów. Absolwenci studiów podyplomowych i kursów dokształcających otrzymują świadectwa ukończenia studiów lub kursów. Jak wynika ze stanowiska resortu pracy opublikowanego na stronie internetowej www.mpips.gov.pl, egzamin dyplomowy na studiach jest niezależny od tego, jakiego rodzaju studia kończy pracownik.

Stosownie do art. 103⁴ K.p., pracodawca zawiera z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe pisemną umowę określającą prawa i obowiązki stron, która nie może zawierać mniej korzystnych dla pracownika postanowień niż regulacje kodeksowe. Strony nie mają obowiązku zawarcia umowy, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Urlopy szkoleniowe mają charakter celowy, co oznacza, że pracodawca może domagać się od pracownika aby udokumentował okoliczności związane z udzielaniem tych urlopów, w tym terminy egzaminów. Tryb korzystania z urlopu, terminy, zasady składania wniosków mogą zostać uregulowane w umowie szkoleniowej. Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z 14 stycznia 2015 r. (sygn. akt II PK 54/14, M.P.Pr. 2015/6/313-317) prawo do urlopu szkoleniowego stanowi realizację prawa pracowniczego do podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Z kategorycznego brzmienia przepisu ("pracownikowi przysługuje") wynika, że prawu pracownika odpowiada obowiązek pracodawcy udzielenia tego urlopu. Przepisy ustawy nie określają jednak terminu jego udzielenia. W literaturze przedmiotu prezentowane jest stanowisko, że pracownik nie może samodzielnie decydować o terminie wykorzystania urlopu szkoleniowego (por. M. Gersdorf, K. Rączka, M. Raczkowski: Kodeks Pracy. Komentarz, Lexis Nexis 2014, s. 734). Podobnie twierdzi się także, iż urlop szkoleniowy przysługuje pracownikowi, a więc pracodawca ma obowiązek go udzielić w terminie ustalonym zgodnie z wnioskiem pracownika. Nie zmienia to zasady, że udziela go pracodawca (por. J. Iwulski, W. Sanetra: Kodeks pracy. Komentarz, Lexis Nexis 2011, s. 750).

Zwracamy uwagę! Odmawiając urlopu szkoleniowego, pracodawca narusza swój jednoznacznie określony ustawą obowiązek. Nieudzielenie tego urlopu nie może pozostać bez możliwości skutecznego dochodzenia roszczeń przez pracownika. W przeciwnym wypadku bezprawne zachowania pracodawcy pozostałyby w tym zakresie całkowicie bezkarne, a prawo pracownika zostałoby pozostawione bez żadnej ochrony.