Wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika przechodzącego na emeryturę

Wobec nadchodzącej reformy emerytalnej część pracowników nabędzie prawo do emerytury przed upływem tego roku. Czy możemy ograniczyć wymiar przysługującego im urlopu?

Tak, ale dopiero po odebraniu oświadczenia pracownika w sprawie wypowiedzenia umowy albo osiągnięciu porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy.

Od 1 października 2017 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach... (Dz. U. z 2017 r. poz. 38), na mocy której nastąpi obniżenie wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (powrót do stanu prawnego obowiązującego do końca 2012 r.). Spełnienie kryterium wieku nie obliguje do skorzystania z uprawnienia, a jedynie daje takie prawo. Przy czym wniosek o emeryturę nie wystarczy aby ją otrzymywać, niezbędne jest jeszcze rozwiązanie stosunku pracy, o czym piszemy na str. 26-28 niniejszego UiPP.

Jeżeli pracownik, o którym mowa, zdecyduje się na rozwiązanie stosunku pracy, to jego uprawnienia urlopowe należy ustalić stosownie do art. 155¹ § 1 pkt 1 K.p. W myśl tego przepisu w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje u dotychczasowego pracodawcy urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego, chyba że przed jego ustaniem wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze. Zasada ta dotyczy wszystkich pracowników, również tych, którzy rozwiązują stosunek pracy w związku z uzyskaniem uprawnień emerytalnych i w celu przejścia na to świadczenie (por. uchwała SN z 20 sierpnia 1997 r., sygn. akt III ZP 26/97, OSNP 1998/5/145). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy, komentowany przepis różnicuje co prawda uprawnienia pracownika w zależności od tego, czy do momentu rozwiązania stosunku pracy wykorzystał on już urlop w naturze w przysługującym mu (albo w wyższym) wymiarze, wynika to jednak wprost z treści tej regulacji. Nie ma natomiast analogicznego rozwiązania w zależności od trybu lub przyczyny rozwiązania stosunku pracy.

Ważne: Proporcjonalne obniżenie urlopu wypoczynkowego w trakcie roku kalendarzowego jest uzasadnione w przypadku rozwiązania umowy, a nie z powodu nabycia prawa do emerytury.

Przykład

W dniu 1 października 2017 r., tj. wejścia w życie reformy emerytalnej kilku pracowników zakładu spełni kryterium wieku w zakresie prawa do emerytury. Załóżmy, że wszyscy wystąpią z wnioskiem do ZUS o przyznanie prawa do świadczenia, ale tylko dwóch złoży ofertę rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron - jeden zaproponuje "odejście" 31 października 2017 r., a drugi 30 listopada 2017 r., co zostanie zaaprobowane.

Pracodawca będzie miał prawo obniżyć urlop tylko tym dwóm pracownikom i to pod warunkiem, iż wcześniej go nie wykorzystali. Przyjmując, że legitymują się oni co najmniej 10-letnim stażem pracy, wymiar ich urlopu zostanie zredukowany odpowiednio do 22 dni (26 dni x 10/12 = 21,66 dnia, po zaokrągleniu 22 dni) oraz do 24 dni (26 dni x 11/12 = 23,83 dnia, po zaokrągleniu 24 dni).

Zwracamy uwagę! Stosownie do art. 9 § 2-3 K.p., postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych, a postanowienia regulaminów i statutów - mniej korzystne niż postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych. Nie ma natomiast przeszkód, aby w przepisach wewnątrzzakładowych zamieścić regulacje korzystniejsze, przyznając przykładowo pracownikom rozwiązującym stosunek pracy z powodu przejścia na emeryturę pełny urlop za dany rok.