Wymiar urlopu wypoczynkowego po urlopie bezpłatnym

Pracownicy niekiedy korzystają w zatrudnieniu z urlopu bezpłatnego. Jeżeli taki urlop trwa co najmniej 1 miesiąc, ma wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego. W zależności od okoliczności korzystania z takiego urlopu, czyli albo jeszcze przed nabyciem prawa do urlopu wypoczynkowego lub już po jego nabyciu w danym roku, pracownikowi przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym albo proporcjonalnie obniżonym.

Urlop proporcjonalny po urlopie bezpłatnym

Jak stanowi art. 155² § 1 K.p., pracownikowi powracającemu do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego, po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie m.in. urlopu bezpłatnego, przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym.

Sposób ustalenia wymiaru proporcjonalnego urlopu po okresie urlopu bezpłatnego zależy od tego, czy pracownik nabył już prawo do kolejnego urlopu na dany rok kalendarzowy. Jeżeli przed rozpoczęciem urlopu bezpłatnego pracownik nie nabył jeszcze prawa do urlopu wypoczynkowego (czyli w dniu 1 stycznia danego roku przebywał na urlopie bezpłatnym albo korzystał z innego okresu niewykonywania pracy wymienionego w art. 155² K.p.), wówczas po powrocie w tym roku do pracy ma prawo do urlopu wypoczynkowego proporcjonalnego do okresu:

pozostałego do końca danego roku kalendarzowego - w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego albo
zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.

Natomiast, jeżeli skorzystanie przez pracownika z urlopu bezpłatnego przypada już po nabyciu przez niego prawa do urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym (zasadniczo po pierwszym stycznia danego roku), wówczas wymiar urlopu pracownika powracającego do pracy w ciągu tego samego roku kalendarzowego ulega proporcjonalnemu obniżeniu. Obniżenie to jest niemożliwe do realizacji, gdy przed rozpoczęciem urlopu bezpłatnego pracownik wykorzystał urlop wypoczynkowy w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze (art. 155² § 2 K.p.).

W sytuacji, gdy okresy urlopu bezpłatnego obejmują części miesięcy, to przy proporcjonalnym obniżeniu wymiaru urlopu wypoczynkowego, za miesiąc uważa się łącznie 30 dni. Upływ miesiąca następuje w momencie, gdy pracownik wykorzysta łącznie 30 dni takiego urlopu. Tak wynika z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.).

Obniżeniu podlega wyłącznie urlop kolejny

Regułę obniżania urlopu wypoczynkowego, po co najmniej 1-miesięcznym okresie urlopu bezpłatnego, stosuje się do pracowników uprawnionych do kolejnego urlopu wypoczynkowego, a nie do urlopu w pierwszym roku pracy. Stanowisko w tej sprawie zajęła Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) w piśmie z dnia 5 sierpnia 2009 r. będącym odpowiedzią na zapytanie naszego Wydawnictwa. PIP stwierdziła w nim, że:

"Zgodnie z art. 153 § 1 K.p., pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Korzystanie z urlopu bezpłatnego, trwającego co najmniej 1 miesiąc, przez takiego pracownika powoduje, iż urlop wypoczynkowy nie ulega proporcjonalnemu umniejszeniu, ponieważ pracownik nie był do niego uprawniony, co wynika wyraźnie z art. 155² § 2 K.p. Umniejsza się urlop wypoczynkowy pracownikowi, który był do niego uprawniony, gdyby nie korzystał z urlopu bezpłatnego. (...)"

Przykład 1

Pracownik zatrudniony na czas nieokreślony od 2018 r., posiada 10-letni staż pracy. W dniu 1 stycznia 2021 r. nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni i w kwietniu 2021 r. wykorzystał 12 dni tego urlopu. Na okres od 1 sierpnia 2021 r. do 31 marca 2022 r. wystąpił do pracodawcy o urlop bezpłatny, którego pracodawca mu udzielił.

Pracownik zachował prawo do pozostałych 14 dni urlopu wypoczynkowego za 2021 r., pomimo że przez 5 miesięcy przebywał na urlopie bezpłatnym (od sierpnia do grudnia 2021 r.). Wynika to z faktu, że w 2021 r. nie wrócił do pracy i z tego względu brak było podstaw do proporcjonalnego obniżenia wymiaru urlopu.

W dniu 1 stycznia 2022 r. pracownik nadal przebywał na urlopie bezpłatnym, a tym samym nie nabył prawa do urlopu wypoczynkowego za ten rok. Po powrocie do pracy w dniu 1 kwietniu 2022 r. będzie mu przysługiwało prawo do proporcjonalnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 dni (9/12 × 26 dni = 19,5, po zaokrągleniu 20 dni).

Przykład 2

Pracownikowi, który posiada 10-letni staż urlopowy i jest zatrudniony na czas nieokreślony, udzielono urlopu bezpłatnego w okresie od 1 lutego do 20 marca 2022 r. Pracownik przed pójściem na urlop bezpłatny nie korzystał z urlopu wypoczynkowego.

Po powrocie z urlopu bezpłatnego wymiar należnego pracownikowi urlopu wypoczynkowego należy obniżyć za 1 pełny miesiąc nieobecności o 2,16 dnia (1/12 × 26 dni). Pracownik za 2022 r. będzie mógł jeszcze wykorzystać 24 dni urlopu wypoczynkowego, tj. 26 dni - 2,16 = 23,84, po zaokrągleniu 24 dni.