Wpływ wymiaru czasu pracy na urlop wypoczynkowy

1) W połowie listopada 2015 r. przyjęliśmy do pracy pracownika legitymującego się 10-letnim stażem urlopowym. Początkowo został zatrudniony w niepełnym wymiarze etatu, który stopniowo wzrasta wraz z zakresem zadań i docelowo będzie to pełen etat. Jak ustalić ile dni urlopu przysługuje temu pracownikowi w 2016 r.?

Regulacje prawa urlopowego nie przewidują szczególnych rozwiązań prawnych w zakresie ustalania wymiaru urlopu wypoczynkowego pracownika zatrudnionego w ciągu roku kalendarzowego w różnych wymiarach czasu pracy. W praktyce stosuje się zasadę proporcjonalności, wzorowaną na określonej w art. 155¹ K.p. Polega ona na tym, że ustala się liczbę dni urlopu proporcjonalnie do wymiaru etatu i okresu, w którym ten wymiar obowiązuje.

Obliczając urlop, należy pamiętać, że:

podstawą wyliczeń jest przysługujący pracownikowi pełnoetatowemu wymiar urlopu za cały rok kalendarzowy, czyli 20 dni przy stażu pracy krótszym niż 10-letni lub 26 dni, jeśli pracownik ma co najmniej 10-letni okres zatrudnienia (art. 154 § 1 K.p.),
wymiar urlopu pracownika niepełnoetatowego określa się proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy (art. 154 § 2 K.p.),
kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu (art. 155^2a § 1 K.p.),
niepełny dzień urlopu podlega zaokrągleniu w górę do pełnego dnia (art. 154 § 2 in fine 2 K.p.).

Przykład

Pracownik, który udokumentował 10-letni staż urlopowy jest zatrudniony od 15 grudnia 2015 r. na czas nieokreślony na 1/2 etatu. Urlop za ubiegły rok wykorzystał w poprzednim zakładzie. Pracodawca zamierza zmienić pracownikowi wymiar czasu pracy, zwiększając go od 1 kwietnia 2016 r. do 3/4 etatu, a od 1 września br. do pełnego etatu. Pracownikowi w 2016 r. będą przysługiwały 22 dni urlopu, w tym:

za okres od 1 stycznia do 31 marca br.: 1/2 x 26 dni = 13 dni; 3/12 x 13 dni = 3,25 dnia, po zaokrągleniu 4 dni,
za okres od 1 kwietnia do 31 sierpnia br.: 3/4 etatu x 26 dni = 19,5 dnia, po zaokrągleniu 20 dni; 5/12 x 20 dni = 8,33 dnia, po zaokrągleniu 9 dni,
za okres od 1 września do 31 grudnia br.: 4/12 x 26 dni = 8,66 dnia, po zaokrągleniu 9 dni.

Trudności z ustaleniem wymiaru urlopu występują, jeśli do zmiany wielkości etatu dochodzi w trakcie miesiąca. Również w tym przypadku praktyka wypracowała stanowisko, zgodnie z którym przyjmuje się do obliczeń taki wymiar czasu pracy za dany miesiąc, w którym pracownik przepracuje większość dni. Można spotkać również pogląd, iż zaokrąglenia do pełnego miesiąca dokonuje się, zaliczając niepełny miesiąc do okresu sprzed zmiany wielkości wymiaru czasu pracy, stosując odpowiednio art. 155^2a § 2 i 3 K.p. Przepis ten przewiduje, że gdy ustanie jednego stosunku pracy i nawiązanie nowego następuje w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia do pełnego miesiąca dokonuje dotychczasowy pracodawca.

Przykład

Pracownik zatrudniony od ubiegłego roku będzie do 18 marca 2016 r. pracował na 1/3 etatu, a od następnego dnia do 31 grudnia br. wymiar jego czasu pracy wzrośnie do 2/3 etatu. Ogólny staż pracy tego pracownika wynosi 8 lat i 10 miesięcy, zatem gdyby był pracownikiem pełnoetatowym miałby w 2016 r. prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego. W tej sytuacji jednak przysługuje mu urlop:

za okres od 1 stycznia do 31 marca br. w wymiarze: 1/3 etatu x 20 dni = 6,66 dnia, po zaokrągleniu 7 dni; 3/12 x 7 dni = 1,75 dnia, po zaokrągleniu 2 dni,
za okres od 1 kwietnia do 31 grudnia br. w wymiarze: 2/3 etatu x 20 dni = 13,33 dnia, po zaokrągleniu 14 dni; 9/12 x 14 dni = 10,5 dnia, po zaokrągleniu 11 dni.

2) Jak obliczyć urlop wypoczynkowy pracownika z 10-letnim stażem urlopowym, którego wymiar czasu pracy w 2016 r. został określony liczbą godzin do przepracowania w miesiącu?

W przypadku, gdy wymiar czasy pracy zatrudnionego na część etatu określono za pomocą liczby godzin, należy ustalić proporcję rocznego czasu pracy pracownika do wymiaru osoby zatrudnionej na pełny etat. Tak wynika ze stanowiska Głównego Inspektora Pracy z 22 lipca 2010 r. (znak: GPP-110-4560-9-2/10/PE/RP). W celu ustalenia wymiaru urlopu osoby, która ma wykonywać pracę np. przez 80 godzin miesięcznie należy obliczyć:

roczny wymiar czasu pracy w godzinach: 12 m-cy x 80 godz. = 960 godz.,
roczny wymiar czasu pracy pracownika pełnoetatowego: 2.016 godz.,
iloraz ww. wymiarów: 960 godz. : 2.016 godz. = 0,476,
wymiar urlopu, mnożąc ten iloraz przez należną ze względu na staż liczbę dni urlopu: 0,476 x 26 dni = 12,37, po zaokrągleniu 13 dni urlopu.