Urlop wypoczynkowy pracownika niepełnosprawnego pracującego w normach powszechnych

1) Od 1 stycznia br. zatrudniamy pracownika niepełnosprawnego w stopniu umiarkowanym, który na swój wniosek otrzymał zgodę lekarza-profilaktyka na stosowanie wobec niego powszechnych norm czasu pracy (8/40 godz.). Pracownik legitymuje się 10-letnim stażem ogólnym. Jak obliczyć wymiar jego urlopu, w tym godzinowy oraz od kiedy przysługuje mu urlop dodatkowy?

Z pytania można wnioskować, że jest to dla pracownika kolejny rok zatrudnienia, na co wskazuje informacja na temat stażu, dlatego od pierwszego dnia zatrudnienia przysługuje mu urlop w pełnym rocznym wymiarze (art. 154 § 1 pkt 2 K.p.). Jeżeli umowa przewiduje jej rozwiązanie przed zakończeniem bieżącego roku, wymiar urlopu należy proporcjonalnie obniżyć.

Ważne: W roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje u dotychczasowego pracodawcy urlop w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego (art. 155¹ § 1 pkt 1 K.p.).

Przy ustalaniu urlopu proporcjonalnego należy przyjąć, że kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 pełnego wymiaru (art. 155^2a § 1 K.p.), niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca (art. 155^2a § 2 K.p.), a niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 155³ § 1 K.p.). Wymiar urlopu należny pracownikowi w danym roku kalendarzowym nie może przy tym przekroczyć 20 lub 26 dni, stosownie do udowodnionego stażu (art. 155³ § 2 K.p.).

W zakresie rzeczywistego wykorzystywania puli urlopowej znaczenie mają reguły jego udzielania. Urlop przysługuje w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Przy udzielaniu urlopu według tych reguł, jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Zasady te stosuje się odpowiednio do pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin (art. 154² § 1-3 K.p.). W powołanym przepisie chodzi o normę obowiązującą pracownika, a nie grupę zawodową, do której należy. A zatem, jeżeli względem niepełnosprawnego nie znajduje zastosowania norma obniżona (7 godz.), gdyż lekarz wyraził zgodę na stosowanie norm powszechnych czasu pracy, to przyjmuje się normę powszechną (8 godz.).

Przykład

Zakładamy, że pracownik z pytania został zatrudniony:

na trzymiesięczny okres próbny: pracownik ma prawo do 7 dni urlopu wypoczynkowego, tj. 3/12 x 26 dni = 6,5 dnia, po zaokrągleniu 7 dni, co w przeliczeniu na godziny daje 56 godzin do wykorzystania lub
na czas określony do połowy września 2018 r.: pracownik ma prawo do 20 dni urlopu wypoczynkowego, tj. 9/12 x 26 dni = 19,5 dnia, po zaokrągleniu 20 dni, co w przeliczeniu na godziny daje 160 godzin do wykorzystania, albo
na czas określony do końca 2018 r. lub na czas nieokreślony: pracownik ma prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego, co w przeliczeniu na godziny daje 208 godzin do wykorzystania.

Jeżeli w pierwszych dwóch przypadkach strony zawrą kolejne umowy, to pracownik nabędzie prawo do dalszej, proporcjonalnej części urlopu.

Przechodząc do urlopu z tytułu niepełnosprawności w wymiarze 10 dni, to udzielenie jednoznacznej odpowiedzi wobec niepełnej informacji nie jest możliwe. Istotne jest kiedy pracownik został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz czy przepracował rok po tym dniu. Jeżeli tak, to przysługuje mu "od razu" urlop dodatkowy w pełnym wymiarze (ewentualnie proporcjonalny do okresu zatrudnienia w bieżącym roku, o ile okres będzie krótszy niż do końca tego roku). W innym przypadku prawo do pierwszego urlopu z tytułu niepełnosprawności uzyska po przepracowaniu roku po dniu zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Ustalając roczny okres pracy należy uwzględnić zatrudnienie u poprzednich pracodawców. Powyższe wynika z art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046 z późn. zm.).

Na temat dodatkowego urlopu pracownika niepełnosprawnego pisaliśmy
w UiPP nr 3/2018, str. 47-48.

2) Jak obliczyć wymiar ubiegłorocznego urlopu pracownika zatrudnionego na część etatu, z którym umowa o pracę została zawarta od połowy września 2017 r.?

W pierwszej kolejności należało ustalić wymiar roczny, w proporcji do wielkości etatu, zaokrąglając w razie potrzeby do pełnego dnia (art. 154 § 2 K.p.). Następnie w proporcji do okresu pracy, stosując zasady wskazane w odpowiedzi na pytanie pierwsze. Przypominamy też, że w przypadku podjęcia kolejnego zatrudnienia w danym roku, pracownikowi, który przed ustaniem poprzedniego stosunku pracy wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynikający z proporcji, przysługuje urlop w odpowiednio niższym wymiarze; łączny wymiar urlopu w tym roku nie może być jednak niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców (art. 155¹ § 2 K.p.).

Przykład

W dniu 15 września 2017 r. pracodawca zatrudnił na 1/2 etatu w ramach umowy na czas nieokreślony pracownika legitymującego się 6-letnim stażem urlopowym. Nie był to dla niego pierwszy rok pracy.

Zakładamy, że we wrześniu 2017 r. pracownik nie pracował u innego pracodawcy oraz u poprzedniego pracodawcy nie wykorzystał więcej dni urlopu niż przysługujący proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w 2017 r. Za ubiegły rok w rozpatrywanym zatrudnieniu nabył on prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 4 dni (20 dni x 1/2 etatu = 10 dni; 4/12 x 10 dni = 3,33 dnia, po zaokrągleniu 4 dni), tj. 32 godzin (4 dni x 8 godz.).

W dniu 1 stycznia bieżącego roku pracownik nabył prawo do 10 dni urlopu za ten rok (80 godz.).