"Zwykły" urlop bezpłatny wyłączony ze stażu pracy

Okresu urlopu bezpłatnego udzielanego na podstawie art. 174 Kodeksu pracy nie można traktować jako okresu przepracowanego. W czasie korzystania z tego urlopu stosunek pracy, choć trwa, ulega zawieszeniu. Zwykły urlop bezpłatny ma więc negatywny wpływ na uprawnienia pracownicze i staż pracy.

STAN FAKTYCZNY:

Ubezpieczony wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) odmawiającej przyznania wnioskodawcy rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Celem tej rekompensaty jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Omawiana rekompensata polega na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do przyznania rekompensaty wymagane jest m.in. posiadanie odpowiedniej liczby lat pracy w warunkach szczególnych.

Zdaniem organu rentowego w sprawie tej nie został udowodniony wymagany przez przepisy staż pracy w warunkach szczególnych, w wymiarze co najmniej 15 lat (na pełny etat). Sąd Okręgowy rozpatrujący odwołanie w I instancji zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że nakazał ZUS uwzględnienie rekompensaty (od określonej daty) przy ustalaniu kapitału początkowego oraz przy ustalaniu wysokości emerytury wnioskodawcy.

ZUS wniósł apelację od wyroku Sądu Okręgowego do Sądu Apelacyjnego. Została ona jednak oddalona. Od tego niekorzystnego rozstrzygnięcia ZUS wniósł kasację do Sądu Najwyższego. Argumentował w niej, że m.in. orzekające w sprawie Sądy błędnie zastosowały przepisy, co prowadziło do przyznania wnioskodawcy rekompensaty, mimo że nie udowodnił on posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zarzuty dotyczyły nieprawidłowego przyjęcia pracy w warunkach szczególnych w okresach objętych urlopem bezpłatnym.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Najwyższy uznał, że skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie. W związku z tym uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego i skierował sprawę do ponownego rozpoznania przez ten Sąd. W uzasadnieniu wyroku wskazał, że słusznie organ rentowy zarzucił Sądowi Apelacyjnemu błędne doliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych czasu korzystania przez ubezpieczonego z urlopów bezpłatnych.

Jak stwierdził SN, okres urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie art. 174 K.p. (tzw. zwykłego urlopu bezpłatnego) ma negatywny wpływ na ustalanie uprawnień ze stosunku pracy. W okresie korzystania z tego urlopu stosunek pracy, mimo że nadal istnieje, ulega zawieszeniu. Stąd ten okres nie może być zaliczany do stażu pracy, od którego zależą określone uprawnienia i świadczenia. Nie jest on bowiem okresem nieświadczenia pracy podobnym do okresu np. urlopu wypoczynkowego czy zwolnienia lekarskiego. W konsekwencji nie może być zaliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych.

(wyrok SN z dnia 26 września 2023 r., sygn. akt III USKP 26/23)