Urlop wypoczynkowy oraz kontrolne badania lekarskie po urlopie bezpłatnym

W marcu 2023 r. do pracy wróci pracownik, który przebywał na 10-miesięcznym urlopie bezpłatnym. Jak ustalić wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego mu za rok ubiegły i rok bieżący oraz czy musimy skierować go na lekarskie badania kontrolne?

Urlop za rok ubiegły będzie przysługiwał pracownikowi w pełnym niewykorzystanym wymiarze, urlop za rok bieżący w wymiarze proporcjonalnym i osoba ta nie powinna być kierowana na kontrolne badania lekarskie.

Z pytania wynika, że nie mamy tu do czynienia z pierwszorazowym urlopem wypoczynkowym oraz że 1 stycznia 2023 r. pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym, co oznacza, iż odpowiednie zastosowanie będzie miał tu art. 155² § 1 Kodeksu pracy. Przepis ten wyjaśnia, że w takiej sytuacji w roku, w którym pracownik wróci do pracy u dotychczasowego pracodawcy po zakończeniu trwającego co najmniej jeden miesiąc m.in. urlopu bezpłatnego, przysługuje mu urlop wypoczynkowy w wymiarze:

proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego - w razie zatrudnienia na okres nie krótszy niż do końca tego roku,
proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca tego roku.

W myśl art. 155^2a oraz art. 155³ K.p., przy obliczaniu urlopu proporcjonalnego obowiązują następujące zasady:

każdy kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 pełnego rocznego wymiaru przysługującego pracownikowi (20 lub 26 dni w zależności od stażu urlopowego), przy czym niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do miesiąca pełnego,
niepełny dzień urlopu również zaokrągla się w górę do dnia pełnego.

Ustalony w ten sposób wymiar urlopu proporcjonalnego nie może jednak przekraczać pełnego rocznego wymiaru przysługującego pracownikom, określonego w art. 154 § 1-2 K.p. Przypomnijmy, że pracownikom zatrudnionym na niepełny etat, wymiar przysługującego im urlopu wypoczynkowego ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy danego pracownika, zaokrąglając niepełny dzień urlopu w górę do dnia pełnego.

Natomiast urlop wypoczynkowy za rok ubiegły pracownikowi będzie przysługiwał w pełnym rocznym wymiarze, chyba że przed skorzystaniem z urlopu bezpłatnego przebywał już na urlopie wypoczynkowym - wykorzystując go w pełni lub w części. W pierwszym przypadku po powrocie do pracy nie będzie miał prawa do urlopu za 2022 r., w drugim natomiast przysługiwać mu będzie urlop w wymiarze stanowiącym różnicę między pełnym wymiarem rocznym a liczbą dni wykorzystanych przed rozpoczęciem urlopu bezpłatnego.

Przykład 1

Pracownikowi zatrudnionemu na pełny etat, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, udzielony został urlop bezpłatny obejmujący okres od 1 czerwca 2022 r. do 15 marca 2023 r. Staż urlopowy tej osoby wynosi 15 lat, w związku z czym pełny roczny wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni. W dniach od 1 do 18 lutego 2022 r. pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym przysługującym mu za ten rok. Po powrocie do pracy w marcu 2023 r. osoba ta będzie miała prawo do:

urlopu za rok ubiegły w wymiarze 12 dni (26 dni pełnego rocznego wymiaru - 14 dni wykorzystanych w 2022 r.),
urlopu za rok bieżący w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca 2023 r., który to wymiar obliczony zostanie w następujący sposób: 10/12 z 26 dni = 21,66 dni; 22 dni po zaokrągleniu.

Przykład 2

Przyjmijmy, że pracownik, o którym mowa w przykładzie nr 1, zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę na czas określony, która ulegnie rozwiązaniu 31 sierpnia 2023 r. W takiej sytuacji urlop wypoczynkowy za rok ubiegły będzie przysługiwał w takim samym wymiarze, tj. 12 dni. Natomiast urlop bieżący powinien być ustalony w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w 2023 r. po powrocie do pracy z urlopu bezpłatnego i wyniesie on: 6/12 z 26 dni = 13 dni.

Jeżeli zaś chodzi o drugą część pytania, to zgodnie z art. 229 § 2 K.p. kontrolnym badaniom lekarskim podlegają pracownicy, którzy byli nieobecni w pracy z powodu choroby trwającej nieprzerwanie dłużej niż 30 dni. Celem tego rodzaju badań jest sprawdzenie zdolności wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku przez osobę wracającą do firmy po długotrwałej chorobie.

Pracownik, o którym mowa w pytaniu, nie przebywał na zwolnieniu lekarskim a na urlopie bezpłatnym, w związku z czym nie będzie miał tu zastosowania przywołany wyżej przepis, a tym samym pracodawca nie musi go kierować na badania kontrolne.