Prawo do świadczeń zdrowotnych w okresie bezpłatnego urlopu z tytułu dokształcania

Pracownik podjął naukę na studiach licencjackich z tytułu dokształcania. Ponieważ pracodawca nie kierował pracownika na te studia i ich tematyka nie jest zbieżna z wykonywaną pracą, pracownik otrzyma tylko bezpłatny urlop szkoleniowy.

1) Czy urlop ten ma taki sam charakter co zwykły urlop bezpłatny, tj. nie liczy się do stażu pracy i przy ustalaniu różnych uprawnień pracowniczych?

Pracownik, który podnosi swoje kwalifikacje zawodowe i poziom wiedzy, może otrzymać od pracodawcy określoną pomoc. Zakres uprawnień i świadczeń z tytułu dokształcania zależy od tego, czy podnoszenie kwalifikacji zawodowych odbywa się za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy, czy też bez jego udziału. W pierwszym przypadku pracownikowi przysługuje z mocy ustawy płatny urlop szkoleniowy i zwolnienie z części lub z całego dnia pracy w celu uczestnictwa w zajęciach (art. 103¹ Kodeksu pracy - Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.). W drugim przypadku, tj. gdy pracownik podejmuje dokształcanie wyłącznie z własnej inicjatywy, pracownikowi może być przyznany bezpłatny urlop i zwolnienie z części lub z całości dnia pracy, bez zachowania prawa do wynagrodzenia (art. 103⁶ K.p.). Wymiar urlopu bezpłatnego ustalany jest w porozumieniu zawieranym między pracodawcą a pracownikiem.

Rozpatrując charakter urlopu bezpłatnego, który może być udzielony pracownikowi w związku z podnoszeniem przez niego kwalifikacji zawodowych, należy zwrócić uwagę, że przepis art. 103⁶ K.p. posługuje się ogólnym sformułowaniem "urlop bezpłatny". Nie zawiera żadnych bliższych regulacji dotyczących tego urlopu, jak chociażby zapisu o zaliczaniu go do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W przypadku niektórych urlopów bezpłatnych, np. udzielanych pracownikowi w celu podjęcia pracy u innego pracodawcy lub pracownikowi młodocianemu, takie regulacje występują. Ich brak w przepisach dotyczących możliwości przyznania bezpłatnego urlopu szkoleniowego oznacza, że jest to zwykły urlop bezpłatny, niewliczany do stażu pracy i nieuwzględniany przy ustalaniu prawa do różnych świadczeń pracowniczych.

2) Czy w okresie urlopu bezpłatnego pracownik będzie mógł korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej gwarantowanych przez NFZ?

TAK, jeżeli bezpłatny urlop szkoleniowy nie będzie dłuższy niż 30 dni.

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, której został udzielony urlop bezpłatny, w okresie przebywania na tym urlopie nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Nie jest też objęta ubezpieczeniem zdrowotnym, aczkolwiek może jeszcze przez pewien czas korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej (gwarantowanych przez NFZ). Z art. 69 ust. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.), zwanej ustawą zdrowotną, wynika bowiem, że pracownik korzystający z urlopu bezpłatnego traci prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego dopiero po upływie 30 dni od dnia rozpoczęcia urlopu. Po upływie tego okresu prawo do świadczeń zdrowotnych tracą też zgłoszeni przez niego do tego ubezpieczenia członkowie jego rodziny.

Pracownik przebywający na dłuższym urlopie bezpłatnym, trwającym nieprzerwanie ponad 30 dni, który chce mieć zagwarantowaną opiekę zdrowotną, powinien zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny, o ile oczywiście spełnia warunki do zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego w taki sposób. Za członka rodziny - dla celów ubezpieczenia zdrowotnego - uważa się osoby wymienione w art. 5 pkt 3 ustawy zdrowotnej (patrz tabela). Jeśli nie jest to możliwe, wówczas może dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ.

Członkowie rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego

Członek rodziny ubezpieczonego

Warunek

dziecko (własne, przysposobione, małżonka, wnuk albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka)

do ukończenia przez dziecko 18 lat, a jeżeli:

-	uczy się dalej w szkole lub zakładzie kształcenia nauczycieli lub odbywa kształcenie w uczelni albo szkole doktorskiej - do ukończenia 26 lat,
-	posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi - bez ograniczenia wieku

małżonek

wstępny (np. matka, ojciec, babcia, dziadek)

pozostawanie z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym