Urlop macierzyński przed porodem, gdy umowa o pracę pracownicy została przedłużona do dnia porodu

1) Umowa o pracę pracownicy została przedłużona do dnia porodu. Zamierza ona skorzystać z urlopu macierzyńskiego na dwa tygodnie przed przewidywaną datą porodu. Czy ma do tego prawo?

Tak. Generalnie pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu (art. 183¹ § 2 K.p.). W razie urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie przysługuje on w wymiarze 20 tygodni (art. 180 § 1 pkt 1 K.p.). Ustawodawca dopuścił jednak możliwość skorzystania z urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem.

Ważne: Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego, wówczas po porodzie przysługuje jej urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania ogólnego wymiaru (art. 180 § 2 i 3 K.p.).

Wniosek o udzielenie części urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu powinien zawierać imię i nazwisko pracownicy oraz wskazanie daty, od której ma być udzielona część urlopu macierzyńskiego. Do wniosku dołącza się kopię zaświadczenia lekarskiego wystawionego na zwykłym druku, określającego przewidywaną datę porodu. Tak wynika z § 2 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. poz. 937), dalej rozporządzenia w sprawie wniosków.

Na powyższe nie ma wpływu fakt, że umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu. Przypominamy, że przedłużeniu do dnia porodu ulega umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży (art. 177 § 3 K.p.).

2) W jakiej wysokości należy pracownicy z pytania 1 wypłacić zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego przypadający przed porodem?

Za okres urlopu macierzyńskiego pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej. Jego wysokość wynosi:

100% podstawy wymiaru (art. 31 ust. 1 ustawy zasiłkowej) lub
81,5% podstawy wymiaru, jeśli pracownica, nie później niż 21 dni po porodzie, złożyła pisemny wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, z wyłączeniem tzw. nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego przysługującej ojcu dziecka (art. 31 ust. 3 w zw. z art. 30a ust. 1 ustawy zasiłkowej).

Powołany w drugim myślniku art. 30a ust. 1 ustawy zasiłkowej określa tylko końcową granicę terminu na złożenie wniosku, którego należy dochować, aby zasiłek macierzyński był wypłacany w wysokości 81,5% podstawy wymiaru. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby wniosek w tej sprawie został złożony przed przewidywaną datą porodu, zwłaszcza gdy pracownica występuje o udzielenie jej urlopu macierzyńskiego za okres przypadający przed porodem.

Jeśli więc pracownica z pytania, występując o udzielenie jej urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, złoży też wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (z wyłączeniem nieprzenoszalnej części), to zasiłek macierzyński przysługuje jej w wysokości 81,5% podstawy wymiaru. Niezłożenie tego wniosku spowoduje wypłatę zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru. Wówczas złożenie tego wniosku już po porodzie (w ciągu 21 dni) będzie skutkowało koniecznością dokonania rozliczenia różnicy między wypłaconym zasiłkiem w wysokości 100% a należnym w wysokości 81,5% (por. komentarz ZUS do ustawy zasiłkowej). Ponieważ w okolicznościach z pytania umowa o pracę została pracownicy przedłużona do dnia porodu, pracodawca wypłaci zasiłek macierzyński tylko za okres urlopu macierzyńskiego przypadający w trakcie zatrudnienia, natomiast wypłatę zasiłku za okres po ustaniu zatrudnienia przekaże do ZUS. Ewentualnego rozliczenia zasiłku, o którym mowa wyżej, dokona ZUS.