Zasady korzystania z tzw. luźnej części urlopu rodzicielskiego

Kilka naszych pracownic korzysta aktualnie z urlopów rodzicielskich. Jedna z nich, która zawnioskowała o urlop w pełnym wymiarze zaraz po porodzie, chce z niego zrezygnować, ale tylko na pewien czas. Inna pracownica, która obecnie przebywa na urlopie rodzicielskim udzielonym w części, pozostałą część urlopu chce wykorzystać w późniejszym okresie. Czy te pracownice będą mogły powrócić do korzystania z urlopu rodzicielskiego w planowany przez siebie sposób?

W pierwszym przypadku pracownica po rezygnacji z urlopu rodzicielskiego nie będzie już mogła z niego skorzystać. Niewykorzystana część urlopu przepadnie, chyba że zostanie przejęta przez ojca dziecka. W drugiej sytuacji powrót na urlop rodzicielski będzie możliwy, ale tylko w wymiarze tzw. luźnej części tego urlopu wynoszącej do 16 tygodni.

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego (lub na prawach urlopu macierzyńskiego) albo po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu, pracownik może skorzystać z urlopu rodzicielskiego. Wspomniany urlop może być udzielony w trybie:

z góry - na podstawie art. 179¹ K.p., który przewiduje złożenie przez pracownicę w ciągu 21 dni po porodzie wniosku o udzielenie, bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego (lub pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający temu urlopowi) urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze,
z dołu - na podstawie wniosku składanego w terminie 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu rodzicielskiego (art. 182^1d K.p.).

W pierwszym przypadku urlop rodzicielski wykorzystywany jest w całości, natomiast przy urlopie rodzicielskim udzielonym w trybie art. 182^1d K.p. pracownik może go wykorzystać w częściach. Generalnie między poszczególnymi częściami urlopu nie może być żadnej przerwy, z wyjątkiem jednej części, tzw. luźnej w wymiarze do 16 tygodni, która nie musi przypadać bezpośrednio po poprzedniej części urlopu.

Niezależnie od trybu udzielenia urlopu rodzicielskiego pracownik może z niego zrezygnować, jednak rezygnacja powoduje określone konsekwencje. Następstwem rezygnacji z urlopu rodzicielskiego udzielonego w trybie art. 179¹ K.p. jest przepadek niewykorzystanej części tego urlopu, chyba że przejął ją ojciec dziecka (patrz ramka). W przypadku tego urlopu nie można bowiem zawnioskować o udzielenie jego tzw. luźnej części - aby wystąpiła taka część, uprzednio musi zostać wykorzystana chociaż jedna standardowa część tego urlopu.

W przypadku urlopu rodzicielskiego udzielanego z dołu i wykorzystywanego w częściach, pracownik może zawnioskować o tzw. luźną część urlopu, jednak - moim zdaniem - nie może wykorzystać więcej niż maksymalny wymiar tej części, tj. 16 tygodni urlopu. Aby nie stracić na całościowym wymiarze urlopu rodzicielskiego, jego "luźna" część powinna więc być ostatnią wykorzystywaną częścią tego urlopu.

"(...) w przypadku złożenia przez pracownicę jednego wniosku o urlop rodzicielski w pełnym wymiarze, może ona zrezygnować z niego w całości lub w części. Pracownik - ojciec wychowujący dziecko może wnioskować o ten urlop w całości lub pozostałej części.

W przypadku gdy pracownik-ojciec nie złoży takiego wniosku lub złoży go, a następnie zrezygnuje z części takiego urlopu i wcześniej powróci do pracy, niewykorzystany urlop rodzicielski lub jego pozostała część przepada. Wnioski takie pracodawca ma obowiązek uwzględnić. W tym trybie wnioskowania o urlop rodzicielski nie ma więc możliwości wnioskowania o urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni nieprzypadający bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu. (...)".

Stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej udostępnione naszemu Wydawnictwu w dniu 24 lutego 2016 r.