Gazeta Podatkowa nr 6 (1256) z dnia 21.01.2016

Urlop ojcowski na nowych zasadach

Urlop ojcowski należy do katalogu uprawnień pracowniczych związanych z rodzicielstwem. Jego dysponentem jest wyłącznie pracownik - ojciec wychowujący dziecko. Tak jak w przypadku innych urlopów przysługujących pracownikom z tytułu sprawowania funkcji rodzicielskich, warunki udzielania urlopu ojcowskiego uległy zmianie. Od 2 stycznia 2016 r. może on być wykorzystywany na zasadach zmodyfikowanych w porównaniu do poprzedniego stanu prawnego.

Więcej czasu na skorzystanie z uprawnienia

Do 1 stycznia 2016 r. włącznie pracownik - ojciec wychowujący dziecko miał prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej niż:

• do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia albo
   
• do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia (art. 182³ § 1 K.p. w brzmieniu obowiązującym do 1 stycznia 2016 r.).

Urlopu udzielało się na pisemny wniosek pracownika - ojca wychowującego dziecko, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca był obowiązany uwzględnić wniosek pracownika, przy czym powszechne przepisy prawa pracy nie określały odgórnie formy ani treści wniosku. Przy udzielaniu urlopu ojcowskiego tydzień tego urlopu odpowiadał siedmiu dniom kalendarzowym, przy czym pracownik nie mógł podzielić urlopu na części i wykorzystać oddzielnie. Urlop ojcowski musiał być spożytkowany w jednym ciągu.

Wiele z powyższych zasad udzielania urlopu ojcowskiego nie uległo zmianie, jak chociażby wymiar tego urlopu. Nadal są to 2 tygodnie, jednak pracownik od 2 stycznia 2016 r. ma zdecydowanie więcej czasu na jego wykorzystanie. Zgodnie z art. 182³ K.p. może to uczynić do:

• ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia albo
   
• upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.

Kolejną zmianę wprowadza regulacja, na mocy której urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Pracownik - ojciec wychowujący dziecko po raz pierwszy może więc wykorzystać urlop ojcowski stopniowo, po jednym tygodniu.

Wniosek o urlop zgodnie z rozporządzeniem

Tak jak dotychczas pracownik zamierzający wykorzystać urlop ojcowski ma siedem dni na złożenie wniosku o jego udzielenie. Bez zmian pozostała też zasada, że urlop ten, jako że udzielany jest w dniach kalendarzowych, przypada na wszystkie dni terminu, nie wyłączając dni wolnych od pracy.

Zupełną nowością jest natomiast sformalizowanie treści wniosku o urlop ojcowski. Po raz pierwszy reguluje ją akt wykonawczy, tj. rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2015 r. poz. 2243). Zgodnie z § 21 tego rozporządzenia, wniosek o urlop ojcowski powinien zawierać:

• imię i nazwisko pracownika,
   
• wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop ojcowski albo jego część.

Do wniosku dołącza się:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów,
   
• kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka, w przypadku gdy wniosek dotyczy udzielenia urlopu ojcowskiego albo jego części na dziecko przysposobione,
   
• oświadczenie pracownika - ojca wychowującego dziecko, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części,
   
• kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.

Wniosek pracownika jest, tak jak w poprzednim stanie prawnym, wiążący dla pracodawcy. Pracownik w okresie korzystania z urlopu ojcowskiego podlega szczególnej ochronie zatrudnienia, na zasadach art. 177 K.p.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)