Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 25 (816) z dnia 1.09.2013
Ochrona zatrudnienia na urlopie wychowawczym
Zamierzamy przeprowadzić redukcję zatrudnienia, która ma objąć pracownicę przebywającą na urlopie wychowawczym. Podjęliśmy decyzję o wypowiedzeniu jej umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, z przyczyn dotyczących zakładu pracy - likwidacja stanowiska. Czy takiego wypowiedzenia można dokonać przed zakończeniem urlopu wychowawczego?
W świetle regulacji prawa pracy, urlop wychowawczy stanowi okres ochronny, w trakcie którego, co do zasady, pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z pracownikiem umowy o pracę. Zakres tej ochrony uzależniony jest od ilości pracowników zatrudnianych przez pracodawcę. W tym kontekście mogą wystąpić dwie poniższe sytuacje:
1. Zatrudnienie poniżej 20 pracowników
W przypadku, gdy pracodawca zatrudnia poniżej 20 pracowników, pracownica korzysta z ogólnej zasady ustanowionej w art. 1861 § 1 K.p., zgodnie z którym pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego aż do dnia zakończenia tego urlopu. Powołany przepis w zdaniu drugim wprowadza jednocześnie dwa wyjątki. Rozwiązanie umowy o pracę z osobą przebywającą na urlopie wychowawczym jest bowiem możliwe w przypadku, gdy ogłoszono upadłość lub likwidację pracodawcy lub zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
W przedstawionym stanie faktycznym wskazane powyżej dwa wyłączenia nie występują. W konsekwencji, przed terminem zakończenia urlopu wychowawczego pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę zawartej z pracownicą, korzystającą ze szczególnej ochrony trwałości zatrudnienia.
Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek dopuścić pracownicę do pracy (art. 1864 K.p.).
Brak możliwości zatrudnienia pracownicy po urlopie wychowawczym na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przez nią przed urlopem lub zgodnym z jej kwalifikacjami uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z 3 listopada 1994 r., sygn. akt I PRN 77/94). |
2. Zatrudnienie co najmniej 20 pracowników
Jeżeli liczba zatrudnionych wynosi co najmniej 20 pracowników, zakład pracy objęty jest (o ile przepisy odrębne nie stanowią inaczej) regulacjami ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 ze zm.), zwanej dalej ustawą o zwolnieniach grupowych. Ustawa ta wyodrębnia pojęcia zwolnień grupowych i indywidualnych - w zależności od liczby zwalnianych pracowników.
W przypadku typowego zwolnienia grupowego, określonego w art. 1 ww. ustawy (np. zwolnienie co najmniej 10 pracowników przy zatrudnieniu poniżej 100 osób) pracodawca może rozwiązać stosunek pracy z osobą przebywającą na urlopie wychowawczym, pod warunkiem, że urlop ten trwa co najmniej 3 miesiące (art. 5 ust. 1 i 3 ww. ustawy), a przyczyna zwolnienia nie leży po stronie pracownika.
Jeżeli zwolnienie następuje w trybie indywidualnym (tj. z pracownikami w mniejszej liczbie, niż to wynika z art. 1 ww. ustawy), rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem na urlopie jest dopuszczalne pod tymi samymi warunkami, z tym zastrzeżeniem, iż przyczyna nieleżąca po stronie pracownika stanowi wyłączny powód zwolnienia oraz nie zgłoszono sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu (art. 10 ust. 1 i 2 ww. ustawy).
W kontekście indywidualnych zwolnień warto zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z 15 lutego 2006 r., sygn. akt II PZP 13/05. W orzeczeniu tym SN stwierdził, że przepisy art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o zwolnieniach grupowych mogą stanowić podstawę rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego także w sytuacjach, gdy nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 1861 § 1 zdaniu drugim K.p. (przypomnijmy, że chodzi tu o ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy lub przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika).
Warto dodać, że dopuszczalność zwolnienia osoby przebywającej na urlopie wychowawczym, w trybie ustawy o zwolnieniach grupowych i przy spełnieniu warunków w niej określonych, potwierdziło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (pismo z 2 grudnia 2010 r., znak: SPS-023-18991/10).
www.UrlopyPracownicze.pl - Urlopy wychowawcze:
Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl | ||
www.UrlopyWychowawcze.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
Terminarz
GOFIN PODPOWIADA
Kompleksowe opracowania tematyczne
DRUKI - Urlopy pracownicze
Darmowe druki aktywne
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
|