Wpływ urlopu wychowawczego na prawo do pierwszego urlopu z tytułu niepełnosprawności

Czy pierwszy dodatkowy urlop pracownika niepełnosprawnego ulega zmniejszeniu po urlopie wychowawczym?

Pierwszy urlop dodatkowy pracownika niepełnosprawnego nabywany jest z dołu, w całości - w wymiarze 10 dni roboczych. Ma on charakter urlopu uzupełniającego. Urlop taki nabywany w trakcie roku kalendarzowego (niezależnie od momentu jego nabycia) nie będzie podlegał proporcjonalnemu obniżeniu po powrocie pracownika z urlopu wychowawczego. W przypadku gdyby urlop dodatkowy był kolejnym urlopem tego typu - wówczas po powrocie z urlopu wychowawczego podlegałby zmniejszeniu na takich samych zasadach jak zwykły urlop wypoczynkowy.

Pracownik zaliczany do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności ma prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym, co wynika z art. 19 ustawy o rehabilitacji.

Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywane jest przez osobę niepełnosprawną po przepracowaniu roku po dniu zaliczenia jej do jednego z wymaganych stopni niepełnosprawności. Należy pamiętać, że za dzień zaliczenia do danego stopnia niepełnosprawności przyjmuje się dzień posiedzenia zespołu orzekającego, w którym następuje wydanie orzeczenia ze wskazanym stopniem niepełnosprawności, a nie dzień rzeczywistego powstania niepełnosprawności. Z punktu widzenia nabycia prawa do urlopu dodatkowego istotne jest pozostawanie w zatrudnieniu (w ramach stosunku pracy), a nie faktyczne świadczenie pracy.

Odpowiadając na pytanie Czytelnika warto powołać przepis art. 186⁵ K.p., z którego wynika, że okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Ponieważ prawo do urlopu dodatkowego zalicza się do uprawnień pracowniczych - zatem okres zakończonego urlopu wychowawczego będzie również wliczany do wymaganego rocznego stażu, po upływie którego pracownik niepełnosprawny nabywa prawo do urlopu dodatkowego.

Powrót do pracy po urlopie wychowawczym niepełnosprawnego, któremu przysługuje pierwszy urlop dodatkowy budzi wątpliwości czy urlop ten powinien być pomniejszony proporcjonalnie, czy prawo do niego będzie przysługiwało w pełnym 10-dniowym wymiarze. W odniesieniu do "zwykłego" urlopu wypoczynkowego wystąpienie takich okoliczności jak urlop wychowawczy w większości przypadków powoduje zmniejszenie wymiaru urlopu po okresie nieobecności. Przewiduje to art. 155² K.p., zgodnie z którym po trwającym co najmniej miesiąc urlopie wychowawczym przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego (chyba że rozpoczęcie urlopu wychowawczego przypada po nabyciu prawa do urlopu wypoczynkowego i pracownik powraca do pracy w ciągu tego samego roku).

Inaczej będzie w przypadku pierwszego urlopu dodatkowego pracownika niepełnosprawnego. Pracownik uzyska prawo do pierwszego urlopu w pełnym wymiarze, a nie w wymiarze proporcjonalnym. Dopiero w kwestiach związanych z nabyciem prawa do kolejnych urlopów dodatkowych - jak również zasad ich wykorzystywania (w tym proporcjonalnego pomniejszania) powinno się stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopów wypoczynkowych, ponieważ ustawa o rehabilitacji nie reguluje tych kwestii i odsyła na podstawie art. 66 do odpowiedniego stosowania przepisów tego aktu. Zatem z uwagi na fakt, iż jest to pierwszy urlop dodatkowy pracownika, należy mu go udzielić w całości - w pełnym wymiarze 10 dni.

Pracownik jest zatrudniony na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy i legitymuje się 12-letnim stażem urlopowym. W okresie od 6 grudnia 2013 r. do 5 lutego 2015 r. przebywa na urlopie wychowawczym. Podczas urlopu wychowawczego pracownik uległ wypadkowi komunikacyjnemu i został uznany za osobę o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (na posiedzeniu, które odbyło się 5 czerwca 2014 r.).

Po powrocie do pracy nabędzie prawo do urlopu wypoczynkowego proporcjonalnego do okresu pozostałego do końca roku (11 m-cy). W bieżącym roku przysługuje mu zatem 24 dni urlopu wypoczynkowego (11/12 x 26 dni = 23,83 dnia, po zaokrągleniu 24 dni). Ponadto z dniem 6 czerwca 2015 r. nabędzie prawo do 10 dni urlopu z tytułu niepełnosprawności.

Pracownica zatrudniona na czas nieokreślony legitymująca się 11-letnim stażem urlopowym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności od 1 stycznia 2015 r. nabyła prawo do urlopu wypoczynkowego za bieżący rok w wymiarze 26 dni i kolejnego urlopu z tytułu niepełnosprawności w wymiarze 10 dni.

Załóżmy, że pracownica w okresie od 1 kwietnia do 30 listopada 2015 r. będzie przebywała na urlopie wychowawczym. Okres urlopu wychowawczego nie będzie miał wpływu na wymiar ww. urlopów.

Gdyby pracownica przebywała na urlopie wychowawczym do 29 lutego 2016 r., to za 2016 r. nabyłaby prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze łącznym 30 dni (10/12 x 36 dni = 30 dni).