Urlop bezpłatny na wniosek pracownika

Pracownik wystąpił z wnioskiem o urlop bezpłatny nie wskazując okresu na jaki ten urlop ma zostać udzielony. Czy data zakończenia urlopu powinna być przez niego określona? Jakie są skutki udzielenia bezpłatnego urlopu w zakresie łączącej strony umowy o pracę?

Udzielenie tzw. zwykłego urlopu bezpłatnego leży w gestii pracodawcy. Pracownik powinien określić czas trwania urlopu bezpłatnego. Jeśli pracownik nie określi terminu zakończenia urlopu, pracodawca może odmówić jego udzielenia. Nie ma jednak przeszkód aby urlop bezpłatny został udzielony bezterminowo.

Istotą urlopu bezpłatnego jest zawieszenie realizacji zawartej między stronami umowy o pracę. Urlop bezpłatny nie powoduje ustania zatrudnienia, a stosunek pracy w tym czasie podlega ochronie wynikającej z art. 41 K.p. Wskazany przepis chroniący osobę urlopowaną przed wypowiedzeniem nie ma jednak zastosowania w sytuacji, gdy zostanie ogłoszona upadłość lub likwidacja pracodawcy (art. 41¹ K.p.).

Ważne: Konsekwencją udzielenia urlopu bezpłatnego jest po stronie pracownika brak obowiązku świadczenia pracy oraz po powrocie z urlopu w tym samym roku kalendarzowym zmniejszenie wymiaru urlopu wypoczynkowego na warunkach wynikających z art. 155² K.p., chyba że pracownik wykorzystał wcześniej przysługujący mu w danym roku urlop wypoczynkowy.

Jeśli urlop bezpłatny trwa krócej niż 1 miesiąc, nie wpływa na uprawnienia urlopowe pracownika.

Z kolei pracodawca nie ma obowiązku wypłacania urlopowanemu pracownikowi wynagrodzenia, co jest konsekwencją reguły, że przysługuje ono w zasadzie tylko za wykonaną pracę.

Po zakończeniu urlopu bezpłatnego pracownik jest zobowiązany do stawienia się do pracy, a pracodawca do dopuszczenia go do pracy zgodnie z warunkami umowy o pracę.

Pracodawca udziela urlopu bezpłatnego na pisemny wniosek pracownika. Wniosek ten nie wymaga uzasadnienia. Przewidywany czas trwania urlopu wskazuje pracownik, jednak długość urlopu nie jest limitowana. Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego dłuższego niż 3 miesiące strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Uprawnienie to służy tylko pracodawcy. Pracownik nie może bez zgody pracodawcy przerwać urlopu bezpłatnego. Z kolei odmowę powrotu z urlopu bezpłatnego pracodawca może uznać za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Pracodawca nie jest zobligowany wnioskiem pracownika i decyzja o udzieleniu urlopu bezpłatnego ma charakter uznaniowy. Pracownik nie może dochodzić udzielenia omawianego urlopu przed sądem pracy.

Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (takie jak okres wypowiedzenia umowy o pracę, prawo do nagrody jubileuszowej, wymiar urlopu wypoczynkowego).

Przykład

Pracownik wystąpił z wnioskiem o udzielenie urlopu bezpłatnego nie określając terminu zakończenia urlopu. Pracodawca poinformował go, że wniosek rozpatrzy dopiero po wskazaniu okresu na jaki ma udzielić urlopu.

Stanowisko pracodawcy jest zasadne tym bardziej, że dopiero przy urlopie dłuższym niż 3 miesiące można zastrzec możliwość odwołania pracownika z tego urlopu.